Het wordt ons met de paplepel ingegeven dat groenten en fruit gezond zijn. Niet weinig worden we eraan herinnerd dat de mens dagelijks een grote portie groenten moet verorberen en dat twee tot drie stukken fruit per dag de richtlijn is. Maar waar mensen vaak niet aan denken, is dat de niet-biologische varianten rijkelijk bespoten worden met pesticiden. Dit wordt gedaan om het gewas te beschermen tegen ziekten, plagen en onkruid. Een bijkomende reden is dat hierdoor bederf wordt uitgesteld. Naast dit positief aspect, hangt er ook een keerzijde aan vast: pesticiden zouden de vertering en hormoonhuishouding uit balans brengen, waardoor het risico op ontwikkeling van bepaalde kankers, onvruchtbaarheid, overgewicht, diabetes, ADHD en autisme vergroot wordt.
Jaarlijks publiceert de EWG (Environmental Working Group) een lijst van groenten en fruit die het meeste (Dirty Dozen) en minste (Clean Fifteen) pesticiden bevatten. Dit wordt gerealiseerd door een stalenanalyse van het Amerikaanse ministerie van Landbouw (USDA). Maar hoe gaat dit precies in zijn werk? Elke groente- en fruitsoort krijgt een score van 1 tot 100 toegewezen. Een score van 1 komt overeen met een luttele hoeveelheid pesticiden en behoort tot de Clean Fifteen. Daartegenover staan de groenten en fruit het dichtst scoren bij 100: de koplopers van de pesticide bevattende gewassen, en worden daarom resoluut op de Dirty Dozen-lijst gezet. Om groenten en fruit onderling te vergelijken, worden er zes metingen gedaan:
- Procentuele hoeveelheid monsters met opspoorbare pesticiden;
- Procentuele hoeveelheid monsters met twee of meerdere opspoorbare pesticiden;
- Gemiddelde aantal pesticiden dat werd gevonden in één monster;
- Gemiddelde hoeveelheid pesticiden, gemeten in deeltjes per miljoen;
- Maximale hoeveelheid pesticiden dat in één monster werd opgespoord;
- Totale hoeveelheid pesticiden op het gewas.
Uit rapporten blijkt dat meer dan 70% van alle niet-biologische groenten en fruit residuen van pesticiden bevatten. Groenten of fruit eens grondig afspoelen met water is echter niet genoeg, aangezien verscheidene bestrijdingsmiddelen doorheen de schil dringen. Om deze reden is het aangeraden groenten en fruit uit de Dirty Dozen-lijst zo veel mogelijk te beperken. Een goed alternatief is het kopen biologische varianten, of indien het klimaat en bodemsoort het toelaat, ze zelf te kweken. Als je nog een stapje verder wilt gaan, kan je groenten en fruit ook wassen met water waaraan natriumbicarbonaat is toegevoegd. Vergeet ze daarna niet grondig af te spoelen met voldoende zuiver water.
Het is natuurlijk niet vanzelfsprekend dat iedereen biologische producten kan kopen, want bio is namelijk een pak duurder dan conventionele groenten en fruit. Ook heeft niet iedereen een tuin om een moestuin aan te leggen. Ook al worden niet alle pesticiden verwijderd door te wassen met water, toch blijft dit een cruciale handeling zodat de grootste hoeveelheden weggespoeld worden.
Hieronder zijn de groente- en fruitsoorten die behoren tot ofwel de Dirty Dozen ofwel de Clean Fifteen opgelijst. Aan de hand hiervan zijn wij, als consumenten, in staat een onderscheid te maken in groenten en fruit die best vermeden worden en andere die veilig geconsumeerd kunnen worden.
Groenten en fruit in de Dirty Dozen staan gerangschikt volgens afnemende hoeveelheid pesticiden; aardbeien worden het meest bespoten, terwijl tomaten het minst bespoten worden. Opgelet, hoewel tomaten onderaan de lijst staan, behoren ze nog steeds tot één van de meest bespoten groenten in België! Groenten en fruit in de Clean fitten staan gerangschikt volgens oplopende hoeveelheid pesticiden; avocado wordt het minst bespoten, zoete aardappelen het meeste. Zoete aardappelen zijn nog steeds zeer veilig ter consumptie, aangezien ook zij tot de vijftien minst bespoten groente- en fruitsoorten behoren.